L'harmonie fait la force - een afspeellijst van DJ Moussa Rasé

Spotify afspeellijst

DJ Moussa Rasé nam ons al mee naar alle uithoeken van de wereld en gidste ons door de kleinere steegjes die de wereldse hoeken met elkaar verbinden. Zijn afspeellijst "L'harmonie fait la force" voelt als thuiskomen. Maar Moussa heeft geen last van grimmige nationalistische trekjes, en de thuis die hij ons presenteert laat zich evenmin inperken door enge begrenzing. Neen, deze thuis omarmt de multiculturele warmte en de vrolijke solidariteit die muziek kan bieden. "Eendracht Maakt Macht", zo luidt immers de wapenspreuk van ons vaderland. Geniet van een diepere inkijk in wat muzikaal België te bieden heeft!

Wigbert opent de nationale parade met de Brabançonne Blues. En al heeft Wigbert de Belgische duivel in zijn lijf, dit is geen versie met dreigende vliegtuigmotoren en vallende bommen naar het voorbeeld van Jimi Hendrix' "Star Sprangled Banner". De "Brabançonne blues" is meer een lieflijk kabbelende, harmonieuze melodie als ode aan het vaderland. Geserveerd voor alle Belgen, voor één team van elf miljoen.

Het Belgische volkslied, de Brabançonne, werd geschreven door Louis Alexandre Dochet, beter gekend als Jenneval. Hij was een toneelspeler in de Brusselse muntschouwburg waar in 1830 de Belgische omwenteling begon. De muziek is van de hand van François Van Campenhout.

Het begon dus allemaal in Brussel, in 1830. Brussel is New York niet, en al evenmin Parijs. Brussel lijkt op het eerste zicht niet zo mooi, een beetje grijs misschien, maar Brussel heeft wel heel wat verborgen charmes. En Brussel bezit een surrealistische, multiculturele koppigheid. Jaune Toujours schildert Brussel kleurrijk en levendig in "Ici Bxl", een explosieve mengelmoes van exotische ingrediënten uit onze eigen hoofdstad. Noem dit gerust de Brusselse versie van "London Calling".  En toen België in 2010 het voorzitterschap van de EU op zich nam, dansten duizenden mensen in 12 verschillende Belgische steden op dit nummer. De clip werd gemaakt met beperkte middelen, maar gelukkig waren er bij de opname enkele fans en een schare toevallige passanten om zich te laten meeslepen op het aanstekelijke ritme. Dit is de maatschappij in het meervoud, en de handleiding is simpel: "proef, ontdek en geniet"!

Al even exotisch klinkt de nomandenfanfare Think of One van de Belgische excentriekeling David Bovée. De Antwerpse feestvierders werkten samen met hun Braziliaanse vriendjes om ons met Tirar Onda te trakteren op zwoele hipshake waar elke donkere winteravond bij smelt.

Témé Tan
Tanguy Haesevoets groeide op met de Congolese rumba en reisde als jongeling heel vaak heen en weer tussen Kinshasa en België. In Brussel begon hij muziek te maken: eerst rapte hij als leerling een voordracht in plaats van ze gewoon uit te spreken, maar al gauw speelde hij als muzikant in een bandje. Hij liet zich inspireren door de Braziliaanse bossanova en trok naar Japan waar hij kennis maakt met de elektronische pop van het oosten. Onder de artiestennaam Témé Tan greep hij terug naar zijn roots: de Congotronics. Tanguy creëert en produceert zijn eigen wereldse grooves: "Ca Vas Pas La Tête?" neemt je mee op een ontdekkingsreis met een sterke Afrikaanse inslag.

"Tobacco is a dirty weed", maar dat laat het Huelgas Ensemble niet aan het hart komen. Met passie voor polyfonische muziek brengen Paul Van Nevel en de zijnen hulde aan de Cubaanse sigaar. Wie van sigaren houdt, en ook van goede muziek, die koestert het album "The art of the Cigar".

Wat zal verschijnen eens de dikke sigarenrook is opgetrokken, kan niemand zeggen. Het lot ligt immers in handen van Vrouwe Fortuna. Het leven is een rad van avontuur, en je kan maar beter genieten van je sigaar, want elke dag kan de laatste zijn. En dan ben je zelf de sigaar. Dat hebben de leden van het Collegium Vocale Gent ook begrepen: zij brengen een hommage aan "O Fortuna" ter inleiding van "Carmina Burana" van de Duitse componist Carl Orff.

Genieten, dat doen ook de zeven prettig gestoorde muzikanten van het Rêve d'Eléphant Orchestra. Met jazz-elementen en invloeden uit de oosterse en Afrikaanse cultuur zetten ze hun Odyssee verder, "Sur La Route", dromerig doorheen tijd en cultuur. En om hun lange tocht op te vrolijken bespelen ze een atypisch instrumentarium van fluit, drums, percussie, gitaar, trompet, trombone en tuba. Met hen reist het Belgische barokorkest La Petite Bande, in kleine stapjes op het danstempo van de minuet. La Petite Bande ontleende haar naam aan het orkest van Jean Baptiste Lully, barokcomponist aan het hof van Lodewijk XIV. La Petite Bande werd opgericht door muziekkenner Sigiswald Kuijken, bespeelt authentieke instrumenten en streeft er naar om de oude muziek zo getrouw mogelijk weer te geven. Het Tempo Di Minuetto is het derde deel van Mozart's Pianoconcert nr. 11 in F majeur, een werk uit 1782. 


Dans Dans
De minuet is een Franse dans uit de baroktijd. En omdat dansen en bewegen heilzaam zijn, brengt het trio van Dans Dans het stevig ritmische "Freedom Suite - Movement 2", een levendige mix van intense, psychedelische blueseffectjes gedragen door een strakke maar hitsige ritmesectie. Met klassebakken Bert Dockx op gitaar, Fred 'Lyenn' Jacques op bas en Steven Cassiers op drum imponeerde het collectief Dans Dans menig muziekliefhebber al in 2012 met hun gevarieerde, titelloze debuutalbum. Naar eigen zeggen brengen ze "geen jazz, maar ook geen rock. En jazz rock is het zeker niet!". Dans Dans haalde de muren tussen de Belgische jazz-scene en het rockcircuit neer om een eigen muzikaal universum te scheppen.
"Freedom Suite - Movement 2" is een bewerking van "The Freedom Suite" van de Amerikaanse tenorsaxofonist Sonny Rollins. De muziek van Dans Dans is eigenzinnig, live worden ze gerenommeerd om hun tot de verbeelding sprekende shows waarbij er steeds ruimte is voor inspirerende improvisatie.

Een mix van zwoele, swampy geluiden lokt ons naar de "Liquor Store" van het Antwerpse psychedelische jazzcollectief BRZZVLL, geesteskind van saxofonist Vincent Brijs. Binnen worden we onthaald door de wijze woorden van de muzikale poëet Anthony Josseph.

Badi
Rapper Badibanga Ndeka, kortweg Badi, is een nieuw fenomeen in de Afro-Belgische muziekwereld. Noir de peau, blanc de coeur. De man heeft dubbelbloed: 100% Belgisch, 100% Congolees. Een ware "Belgicain" dus, die met veel energie de link legt tussen de Brusselse rap en de Congolese rumba. Badi straalt klasse uit en lijkt een beetje op Patrice Lumumba, de Congolese politicus die in 1960 verkozen werd tot eerste democratisch verkozen premier van de onafhankelijke republiek Congo. In zijn enthousiasme neemt Badi lotgenoot Fredy Massamba bij de hand. Massamba ademt immers Congolese rumba: hij werd geboren in Congo-Brazzaville en stond mee aan de wieg van Les Tambours De Brazza. Beide heren loodsen ons door Brussel, meer bepaald naar de Matonge-buurt. Over de Brusselse wijk Matonge, genoemd naar een drukke handelswijk in Kinshasa, bestaan heel wat clichés. Maar Badi gooit meteen alle vooroordelen over "Klein Zaïre" overhoop met een levendig gekleurde videoclip waar je zowaar heel erg vrolijk van wordt. "Bienvenue dans un nouveau monde!".


Roméo Elvis
De koloniale geschiedenis van Congo roept anders weinig vrolijke beelden op. Roméo Elvis neemt dan ook geen blad voor de mond. In "La Belgique Afrique" stoot hij ons vanaf het beginfragment hard tegen de borst met geluiden van de racistische zangstonde op Pukkelpop: "Handjes klappen, de Congo is van ons". En toch is Romeo Elvis fier op België, al schaamt hij zich diep om wat ons op de schoolbanken aangeleerd wordt, en vooral om wat ons niet aangeleerd wordt. En we hebben het inderdaad nog steeds niet geleerd, zo getuigde ook het migratiebeleid van voormalig staatssecretaris Theo Francken. Wie zijn wij om de deur te durven sluiten? Want tenslotte, Belgisch of Afrikaans, het maakt eigenlijk niet uit. We zijn allemaal wereldburgers, en in de eerste plaats allemaal mensen.


Baloji
Wij, Belgen, zijn dan ook vergeten dat we ooit een koning huldigden voor wie het nooit genoeg was. Onder heerschappij van Leopold II werd een welvaart opgebouwd, gebaseerd op het meedogenloze en wrede plunderen van een "kolonie". En, ondanks het feit dat koning Filip in een brief aan de Congolese president zijn spijt betuigde, blijven officiële verontschuldigingen nog steeds achterwege. "Tout ceci ne vous rendra pas le Congo", een beklijvende jeugdherinnering van Baloji, geeft de verre Congolese stemmen een klankbord.
De boomlange rapper Baloji - zijn naam staat voor "Man van de wetenschap" - werd geboren in Lubumbashi in 1978. Op driejarige leeftijd verhuisde hij naar zijn vader in België, maar zijn leven lang bleef hij reizen tussen Congo en België, tussen vader en moeder, tussen heden en verleden. Baloji is immer in beweging, en als uitlaatklep laat hij ook de wereld dansen. Zijn wereld, de wereld van vroeger en van nu, en de wereld van elkeen. Want "L'Union fait la force"!

Jean Marie Aerts maakte in de jaren '70 al furore als gitarist van rockgroep TC Matic. Als JMX verzamelt hij een bont allegaartje van uiteenlopende en toch samenhangende crossovers, van (dub)reggae over jazz naar funk, rock en dance. Het elektronisch gestoorde "2's & 2's" is een lekkere, slome funky groove waar JMA prikkelende bluesy riffs doorheen weeft.

WWWater maakt al een tijdje furore in de wereld van de electro-pop. Het kloppend hart achter deze groep is Charlotte Adigéry, een dame die met het gemak van een spons heel diverse muziekgenres in zich opnam. Ze brengt Afrikaanse lyrics over een daverende elektronische drum die crescendo ontaardt in chaos om dan weer terug te vallen tot de elementaire dansbeat. "Paténipat" refereert naar "Zandoli pa té ni pat" of "de gekko had geen poten", een Creools mnemotechnisch hulpmiddel dat de dans van de eilandbewoners van Martinique weerspiegelt. Wees je naakte zelf, en laat je volledig gaan op deze onbedwingbare dansbeat!


Het muzikale kleurenpalet van de Gentse avantgarde-band STUFF., "a band from outer space", laat zich niet tot een enkelvoudige muziekcategorie reduceren. De combinatie van de windsynthesizer, de bijna buitenaardse hiphop-grooves en de tintelende scratches van de synth maken van "Slug" een avontuurlijke sound met een slome, funky feeling.

Lander Gyselinck
De link tussen STUFF. en Beraadgeslagen is Lander Gyselinck. Gyselinck drumt al van zijn vierde levensjaar, later begon hij ook te scratchen. Hij behaalde met grote onderscheiding het diploma van drummer in het genre "Jazz en lichte muziek" aan het conservatorium van Gent.
In STUFF. combineert Gyselinck de drum met zijn liefde voor hiphop, met Beraadgeslagen schept hij samen met de Nederlandse multi-instrumentalist Fulco Ottervanger een vervreemdende muzikale wereld die de heren zelf "veranda stoepdisco" doopten. Het stemmige "Wolkenwerpen" is daarbij de filmische intro van hun project "Duizeldorp".

Collegium Vocale Gent

Het Collegium Vocale Gent neemt ons mee op een tijdreis naar de achttiende eeuw. Johan Sebastian Bach wijst er ons met de cantate "Widerstehe doch der Sünde (BWV54)", recht voor de raap en met een krachtige muzikale beeldspraak van dissonanten tussen bas en strijkers, op de gevaren van de verleiding van de zonde. De tekst van de cantate is bedoeld voor "zondag oculi", de vierde zondag voor pasen die valt in de vastentijd. Toen de cantate op zondag 4 maart 1714 werd opgevoerd, was Bach net twee dagen in dienst als hofconcertmeester. Zo bewees hij meteen dat hij zijn nieuwe verplichting, het maandelijks aanleveren van een nieuw stuk kerkmuziek, zou nakomen.

Black Flower
Nu de duivel uit de ziel is verdreven, neemt de Belgisch-Franse band Mâäks Spirit bezit van onze geest met bezwerende jazzimprovisaties die gebalanceerd overvloeien in de Marokkaanse gnawa-trances van Gnawa Express de Tanger en de Malinese energie van Baba Sissoko. Het resultaat, Jilali / L'arganier de Bassoko, is een eclectische uitspatting van dromerige vreugde en levendige samenhorigheid. Nathan Daems, aan het roer van het Gentse Black Flower, volgt dezelfde koers en verenigt jazz uit Ethiopië met een vleugje dub en soul in het bezwerende "Artifacts". Het Belgische Black Flower, de frisse bloem met een duister kantje, haalt zijn invloeden lang niet alleen uit Ethiopië. Noem Black Flower gerust internationaal. En tijdloos.

Manou Gallo
In de zweverige ballad "Dodo" eert Manou Gallo de kracht van Moeder Aarde. De Afrikaanse genen verwierf de Afro-Groove Queen in 1972 bij haar geboorte in Divo, een provinciestadje in Ivoorkust. Een opleiding kon ze er niet volgen, daarvoor nam het werk op de akkers en de dagelijkse tocht naar de waterput te veel van de tijd in beslag. Maar onderweg sloeg ze wel ritmische patroontjes op nagenoeg alles waar een mooi geluid uit kwam. De combinatie met Westerse muziek kwam tot stand toen Manou Gallo op vijfentwintigjarige leeftijd naar België verhuisde om bij Zap Mama te gaan spelen. Manou Gallo bespeelt de basgitaar als een percussie-instrument en zingt met een onweerstaanbare kracht en energie.

Zwangere Guy weert zich door samen te spannen met de patserige rappers van L77. De francofone gasten uit Laken leveren energie en een zootje ongeregeld op "Tourette", een tuitende hiphopsong waarmee Guy in 2017 trots zijn Zwangerschapsverlof Vol. 3. aankondigde. Uit de Antwerpse radiogolven weerklinkt het ongrijpbaar swingende hip-pop antwoord "Elusive" van het beloftevolle duo Blackwave, in eendracht met David Ngyah en ondersteund door een fantastische jazzband.
Vlaanderen en Wallonië, verenigt U! Gevestigde waarde Arno trekt vanuit zijn thuishaven Oostende helemaal naar het zuiden van België om mee te zingen op de vette, eigenzinnige rap van de Luikse hiphopgroep Starflam "L'Amour Suze".

Pas in het voorjaar van 2017 bracht Stef Kamil Carlens zijn eerste geheel eigen album op de markt. Weg van dEUS en weg van Zita Swoon draagt plaat de groove, de soul en het ritmisch gevoel van Stef Kamil Carlens zelve. "The Journey Will Be Long" is een song over blind vertrouwen in populistische politici. Over Trumpisme en de Brexit. Over het feit dat de geschiedenis zich herhaalt, en dat wij steeds weer in dezelfde val trappen. Het wordt een lange weg...

We sail along the seas of right and wrong
So vast you wonder why even bother
The winds are strong
The journey will be long…

De weg is lang, en we kijken in deze donkere winter allen uit naar de lente. En naar de zomer die volgt.  "Summertime" werd in de jaren '30 gecomponeerd door George Gershwin voor de opera Porgy and Bless. De tekst is van de hand van DuBose Heyward die de woorden ontleende uit de traditional "All My Trials".
De sopraanzangeres Abbie Mitchell was de eerste die "Summertime" uitbracht. Na haar groeide de melancholische ballad uit tot een eindeloos herwerkte klassieker in het diverse muziekspectrum van jazz, blues, pop en klassieke muziek. Daarbij werden ook zowat alle denkbare instrumenten gebruikt, van de zingende zaag tot een tuinslang. Flat Earth Society knipt de klassieker opnieuw creatief in stukjes en plaatst ze in een frisse surrealistische bries van vrolijk kwetterende vogeltjes. De Aarde mag dan plat zijn, ze is ontegensprekelijk heel kleurrijk!
Marin Marais
In 1740 woedde een muzikale concurrentiestrijd tussen de "beenviool" of viola da gamba en de Italiaanse cello. Met de opkomst van de cello dreigde de eeuwenlange traditie van de viola da gamba teloor te gaan. Net voordien, in de periode tussen 1686 en 1725, was de Franse barokcomponist Marin Marais de meest briljante gambist van zijn tijd. Marais publiceerde ook vijf boeken voor de viola da gamba.
Mieneke van der Velden, docente viola da gamba aan het conservatorium van Amsterdam, presenteert op sublieme wijze het werk van Marais. Voor de suite voor twee gamba's gaat ze in harmonie met Wieland Kuijken, een viola da gambaspeler uit Dilbeek. En de Limburgse componist Wim Mertens, cultureel ambassadeur van Vlaanderen, staat al sinds 1980 gekend om zijn minimalistische composities. Met veel gevoel en melodische dynamiek serveert hij het harmonieuze "Multiple 12".

Het trio van De Beren Gieren behoort tot de toppers van de Belgische jazz-scene. De band combineert schijnbaar nonchalant moderne jazz met elementen uit rock en klassiek en maakt daarbij vooral veel ruimte voor improvisatie. In een extase van genot laten de heren de harmonie voor wat het is en kiezen ze eigenzinnig voor spannende dissonantie en jong avontuur in het funky nummer "Asbrokken".


Een al even alternatief trio wordt gevormd door multi-instrumentalist Tom Wauters van de Flat Earth Society, aangevuld met gitarist Bert Dockx van Dans Dans en cellist Lode Vercampt. Met "Backdrop Teardrop", een wondermooi dromerige, rustige lullaby met een bluesy prikkende gitaarriff over een pizzicato getokkelde cello, verlaat het triumviraat ongemerkt de kamerjazz langs de achterdeur. 
Bert Dockx gaat zelf nog even in Transit met een indringende, onheilspellende fingerpicking-berwerking van Fleetwood Mac's iconische "Albatross". Zonder woorden sleept Bert Dockx je weg van Peter Green's deinende golven en zonnige stranden voor donker verhaal dat als modder aan je vel blijft kleven. Een waardigere afsluiter voor een afspeellijst van Belgische grootheden kon ik niet bedenken!